ตับเป็นอวัยวะที่สำคัญอย่างยิ่งต่อสุขภาพของร่างกาย ทำหน้าที่หลากหลาย เช่น กำจัดสารพิษ สร้างน้ำดี ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด และผลิตโปรตีนจำเป็น แม้ตับจะมีความสามารถในการฟื้นฟูตัวเองได้ดี แต่หากได้รับความเสียหายอย่างต่อเนื่องโดยไม่มีการดูแล อาจนำไปสู่โรคร้ายแรง เช่น ตับอักเสบ ตับแข็ง หรือมะเร็งตับได้
ดังนั้น การสังเกตสัญญาณผิดปกติที่อาจบ่งบอกว่าตับของคุณกำลังมีปัญหา จึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรมองข้าม
อาการทั่วไปที่อาจบ่งบอกว่าตับมีปัญหา
1. อ่อนเพลีย เหนื่อยง่ายโดยไม่มีสาเหตุ
หากคุณรู้สึกเหนื่อยล้าแม้ไม่ได้ออกแรงมาก หรือมีอาการเพลียตลอดเวลา อาจเกิดจากตับที่ทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ ทำให้ร่างกายเผาผลาญพลังงานได้ลดลง
2. เบื่ออาหาร คลื่นไส้ หรืออาเจียน
อาการเบื่ออาหารโดยไม่มีสาเหตุ หรือรู้สึกคลื่นไส้หลังรับประทานอาหาร อาจเป็นสัญญาณว่าตับมีการอักเสบ ซึ่งรบกวนระบบย่อยอาหาร
3. ตัวเหลือง ตาเหลือง
ภาวะดีซ่าน (Jaundice) เกิดจากการสะสมของสารบิลิรูบินในเลือด ซึ่งตับไม่สามารถกำจัดได้ตามปกติ เป็นอาการชัดเจนว่าตับกำลังมีปัญหา
4. คันตามผิวหนัง
อาการคันทั่วตัวโดยไม่ทราบสาเหตุ อาจเกิดจากการที่น้ำดีสะสมอยู่ในร่างกายและไหลเวียนเข้าสู่ผิวหนัง ซึ่งบ่งบอกว่าตับหรือระบบน้ำดีมีความผิดปกติ
5. ปัสสาวะสีเข้ม อุจจาระสีซีด
ปัสสาวะที่มีสีเหลืองเข้มกว่าปกติ หรืออุจจาระที่มีสีอ่อน อาจเกิดจากการที่ตับไม่สามารถกำจัดบิลิรูบินได้ดี
6. ท้องอืด แน่นท้อง หรือมีน้ำในช่องท้อง
ภาวะตับแข็งหรือตับอักเสบเรื้อรัง อาจทำให้เกิดการคั่งของน้ำในช่องท้อง หรือที่เรียกว่า “ท้องมาน” เป็นสัญญาณอันตรายที่ต้องพบแพทย์ทันที
7. มีรอยช้ำง่าย เลือดออกง่าย
หากคุณมีรอยฟกช้ำง่าย หรือเลือดออกตามไรฟันหรือจมูกได้ง่าย อาจเป็นเพราะตับไม่สามารถผลิตโปรตีนที่ช่วยในการแข็งตัวของเลือดได้เพียงพอ
8. น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว
น้ำหนักที่ลดลงโดยไม่ตั้งใจ อาจเป็นสัญญาณของปัญหาตับเรื้อรัง หรือแม้แต่มะเร็งตับ โดยเฉพาะเมื่อร่วมกับอาการอื่น ๆ ที่กล่าวมา
สาเหตุที่มักทำให้ตับมีปัญหา
- ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ
- รับประทานอาหารที่มีไขมันและน้ำตาลสูง
- การใช้ยาบางชนิดต่อเนื่อง เช่น ยาแก้ปวด ยาลดไขมัน
- ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ B หรือ C
- น้ำหนักเกินหรือโรคอ้วน
เมื่อไหร่ควรพบแพทย์?
หากคุณมีอาการเหล่านี้อย่างต่อเนื่อง หรือมีอาการหลายอย่างร่วมกัน ควรพบแพทย์เพื่อตรวจการทำงานของตับ เช่น ตรวจเลือดวัดค่า AST, ALT, GGT หรือทำอัลตราซาวด์ช่องท้อง
แม้ตับจะไม่แสดงอาการผิดปกติชัดเจนในระยะเริ่มต้น แต่เมื่อแสดงอาการแล้วมักหมายถึงปัญหาที่รุนแรง การใส่ใจสัญญาณเตือนเล็ก ๆ และตรวจสุขภาพเป็นประจำจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้คุณสามารถดูแล “ตับ” อวัยวะสำคัญนี้ได้ก่อนที่จะสายเกินไป
เริ่มต้นดูแลตับของคุณวันนี้ ด้วยการเลือกกินอาหารที่ดี งดแอลกอฮอล์ และหมั่นตรวจสุขภาพตับเป็นประจำ
