ตับอักเสบ (แบบโรค) คืออะไร
ตับอักเสบ โดยทั่วไปหมายถึงการอักเสบของเซลล์ตับจากสาเหตุภายในร่างกาย เช่น การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ การดื่มแอลกอฮอล์ต่อเนื่อง ไขมันพอกตับจนเกิดการอักเสบ ยาบางชนิด/สมุนไพรไม่ได้มาตรฐาน หรือโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง มักสะท้อนผ่าน “ค่าตับ” ที่สูงผิดปกติ และอาจมีอาการระบบ เช่น อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ ตัวเหลืองตาเหลือง
โดนต่อยท้องทำให้ “ตับบาดเจ็บ” ได้ยังไง
ตับอยู่บริเวณชายโครงขวาบน จึงมีโอกาสได้รับผลกระทบเมื่อมีแรงกระแทกบริเวณท้องด้านขวา โดยเฉพาะแรงปะทะสูงจากอุบัติเหตุ รถชน กีฬาแรงปะทะ หรือการถูกทำร้ายรุนแรง ภาวะที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่
- ตับช้ำ (เนื้อเยื่อบาดเจ็บ มีการอักเสบเฉพาะที่ตามกลไกซ่อมแซม)
- ตับฉีกขาด (เสี่ยงเลือดออกในช่องท้อง)
- เลือดคั่ง/เลือดออกในช่องท้อง (เป็นภาวะฉุกเฉิน)
บางเคสค่าตับอาจ “สูงขึ้น” ได้จากการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อ แต่ไม่ได้หมายความว่าเป็น ตับอักเสบ จากไวรัสหรือการอักเสบเรื้อรังเสมอไป
สัญญาณอันตรายหลังโดนต่อย/กระแทกท้อง ที่ควรไปโรงพยาบาล
ถ้าเป็นแค่ปวดช้ำเล็กน้อย มักค่อย ๆ ดีขึ้น แต่หากมีอาการต่อไปนี้ควรรีบพบแพทย์ทันที
- ปวดท้องมากขึ้นเรื่อย ๆ โดยเฉพาะบริเวณชายโครงขวา หรือปวดจนขยับลำบาก
- หน้ามืด เวียนหัว ใจสั่น เหงื่อแตก ตัวเย็น ซีด (เสี่ยงภาวะเสียเลือด)
- แน่นท้อง ท้องตึง ท้องโตผิดปกติ
- อาเจียนมาก หายใจเร็ว หรือเจ็บหน้าอก/แน่นหน้าอกหลังโดนกระแทก
- มีไข้ร่วมกับปวดท้องกดเจ็บมาก
ถ้าอยากเช็กให้ชัวร์ หมอตรวจอะไรบ้าง
การประเมินจะดูทั้งอาการ สัญญาณชีพ และการตรวจเพิ่มเติมตามความรุนแรง เช่น
- ตรวจร่างกาย: จุดกดเจ็บ อาการท้องแข็ง ความดัน ชีพจร
- ตรวจเลือด: ค่าตับ (AST/ALT) ความสมบูรณ์ของเลือด (CBC) เพื่อดูการเสียเลือด
- อัลตราซาวด์ หรือ CT ช่องท้อง: ดูการฉีกขาดของตับและเลือดออกภายใน
ดูแลตัวเองเบื้องต้น ถ้าอาการไม่รุนแรง
กรณีเจ็บช้ำเล็กน้อยและไม่มีสัญญาณอันตราย สามารถดูแลตัวเองได้ เช่น พัก งดกิจกรรมหนัก งดแอลกอฮอล์ เลี่ยงยาที่กระทบตับโดยไม่จำเป็น และสังเกตอาการ 24–48 ชั่วโมง หากปวดมากขึ้นหรือเริ่มมีอาการผิดปกติ ให้ไปโรงพยาบาลทันที
สรุปสั้น ๆ
โดนต่อยท้องโดยทั่วไปไม่ทำให้เกิด ตับอักเสบ แบบโรค แต่แรงกระแทกรุนแรงสามารถทำให้ “ตับบาดเจ็บ” ได้ ซึ่งอาจอันตรายถึงขั้นเลือดออกในช่องท้อง ถ้ามีอาการปวดมาก หน้ามืด ซีด เหงื่อแตก แน่นท้อง หรืออาการแย่ลง ควรรีบพบแพทย์เพื่อประเมินทันที
